Gdańsk
Przedstawiając Gdańsk trudno opisać go w kilku zdaniach. Jest to przede wszystkim jedno z najważniejszych miast w Polsce i jednocześnie stolica województwa pomorskiego. Miasto leży nad zatoką, przy ujściu rzeki Motławy do Wisły. W Gdańsku możemy więc skorzystać z takich atrakcji naturalnych jak spacer po plaży. W okolicy znajdziemy również dużo rekreacyjnych terenów leśnych, jak np. Trójmiejski Park Krajobrazowy.
Dynamiczna, wciąż rozwijająca się metropolia liczy około 500 tysięcy mieszkańców i przy każdej wizycie zaskakuje mnie czymś nowym. Szczególnie przyjemna jest kosmopolityczna atmosfera miasta, w którym zawsze rozbrzmiewa mnogość języków obcych. Ponieważ nie tylko Polacy, lecz także obcokrajowcy uwielbiają odpoczywać w Gdańsku.
Na każdym kroku widzimy tu inwestycje w infrastrukturę turystyczną. Mnóstwo miejsc noclegowych o różnym standardzie, mnogość doskonałych lokali gastronomicznych i ciekawe muzea zachęcają do odwiedzenia tego miasta. Jednak zdecydowanie głównym powodem turystycznych wizyt w Gdańsku są jego zabytki.
Miasto to z jednej strony posiada przepiękne budynki i ciekawe muzea, z drugiej leży bezpośrednio nad Morzem Bałtyckim, a precyzyjniej nad Zatoką Gdańską. Tym samym możemy tu połączyć wypoczynkowy pobyt na plaży ze zwiedzaniem unikatowych miejsc.
Historia miasta - najważniejsze wydarzenia w Gdańsku na przestrzeni dziejów
Historii Pomorza z pewnością można poświęcić osobny, obszerny wpis, gdyż losy miasta były bardzo burzliwe i ciekawe. Skupmy się jednak na najważniejszych okresach i wydarzeniach, które istotnie wpłynęły na rozwój i życie wielu pokoleń w Gdańsku. Krótki rys historyczny pomoże nam zrozumieć, dlaczego w niektórych okresach miasto bardzo prężnie się rozwijało, a w innych jego rozwój był zahamowany. A oto dzieje grodu, a potem miasta w kolejnych latach.
Lata 997- 1227
W roku 997 pojawił się w Gdańsku św. Wojciech (znany też jako Adalbert), misjonarz który ochrzcił tu wielu pogan. Wkrótce został zabity przez pogańskich Prusów, a jego historię opisał dwa lata później inny misjonarz, Kanapariusz. To on wymienił po raz pierwszy „Gydannyzc” w swym dziele „Żywot św. Wojciecha”. Poza tym ślady osadnictwa z X wieku znaleziono również współcześnie w okolicy Hali Targowej.
W związku z tym wiemy, że gród gdański istniał już w X wieku i połączony był do ok. 1227 roku z państwem pierwszych Piastów. Pomorzanie jednaj już wtedy dążyli do możliwie jak największej samodzielności.
Lata 1227 -1308
Zarówno w XII jak i na początku XIII wieku relacje Pomorza z władcami polskimi układały się jednak różnie. Często dochodziło do konfliktów zbrojnych. Ostatecznie w roku 1227 księciu pomorskiemu Świętopełkowi II Wielkiemu udało się uzyskać niezależność i wsparcie papiestwa dla swego kraju. W tym okresie, w roku 1236 Gdańsk uzyskał też prawa miejskie (na prawie lubeckim), co zdecydowanie podniosło jego prestiż.
W 1282 syn Świętopełka, ostatni książę Pomorza Gdańskiego – Mściwoj II, zawierzył swe ziemie księciu Wielkopolski, Przemysłowi II. Ten jednak wkrótce został zamordowany w wyniku spisku.
Koniec XIII wieku przyniósł liczne, trudne wydarzenia, które wywołały w Polsce i na Pomorzu spory chaos. W wyniku tego ziemie pomorskie co chwilę przechodziły z rąk do rąk. W rezultacie w Gdańsku pojawili się Brandenburczycy, by zdobyć miasto. Wtedy jeden z polskich kasztelanów sprowadził „na pomoc” Krzyżaków. Pomoc ta okazała się jednak zgubą na dziesiątki lat.
Lata 1308 - 1454
Bracia zakonni wprawdzie doprowadzili do opuszczenia miasta przez Brandenburczyków, ale jednocześnie rozpoczęli w Gdańsku okres terroru. Już na początku, w roku 1308, podstępem zajęli gród książąt pomorskich i przeprowadzili w mieście pogrom znany jako „rzeź Gdańska”. Zlikwidowali wówczas przedstawicieli polskiego rycerstwa, ich rodziny i połowę kupców, a dużą część miasta spalili. Ofiarą krzyżackich zbrodni padło prawdopodobnie kilka tysięcy gdańszczan.
Mieszkańcy niechętnie poddawali się krzyżackiej niewoli, ale od dziś pozostały w Gdańsku wymierne pamiątki z tamtego okresu. Powstał wówczas np. Kanał Raduni czy budynek Wielkiego Młyna. Zakonnicy w latach 1335-1341 wybudowali w mieście zamek, ale nie dotrwał on do dziś. Rozjuszeni mieszkańcy zlikwidowali go zaraz po wygnaniu Krzyżaków w 1454 r.
Prawa miejskie w Gdańsku i przynależność do Hanzy
W czasie rządów zakonu krzyżackiego Stare Miasto utraciło prawa miejskie. W roku 1346, po reformie administracji, mistrz zakonu nadał prawa miejskie w porządku chełmińskim Głównemu Miastu.
Jedynym plusem w tamtym czasie było przystąpienie Gdańska w 1361 r. do Związku Miast Hanzeatyckich (związek kupców i miast handlowych). Od tego momentu przynależność do Hanzy umożliwiła dalszy, intensywny rozwój gospodarczy miasta.
Klęska w bitwie pod Grunwaldem w 1410, a następnie przegrana w wojnie trzynastoletniej osłabiła na szczęście zakon krzyżacki i dzięki temu Gdańsk znów stał się wolny.
Lata 1454 – 1793
Po uwolnieniu się z krzyżackiego jarzma, gdańszczanie opowiedzieli się za przynależnością do korony polskiej. W wyniku tego otrzymali od polskiego króla, Kazimierza Jagiellończyka, zarówno liczne przywileje, jak i dobra ziemskie wokół Gdańska, które wcześniej należały do zakonu. Od tego momentu zaczynają się najlepsze czasy dla rozwoju miasta. W herbie nad dwoma białymi krzyżami pojawiła się złota korona królewska Jagiellonów, a w Gdańsku zaczęli częściej bywać polscy królowie.
Jednak mieszkańcy tego dumnego miasta zawsze dążyli do dużej niezależności i nie chcieli do końca poddać się woli władcy.
Z pewnością warto też podkreślić, że od XVI roku Gdańsk silnie walczył o wolność religijną, co doprowadziło do niesłychanej w tamtym czasie tolerancji religijnej. Dzięki temu do miasta trafiały rzesze innowierców z innych krajów, co tworzyło niesłychanie kosmopolityczną atmosferę. Bogate, otwarte i tolerancyjne miasto europejskie wyróżniało się na pewno na mapie Rzeczpospolitej w XVII i XVIII wieku. Choć narażone było wielokrotnie na ataki ze strony Szwecji i Rosji, pozostawało niezależne, ale lojalne wobec polskiej korony.
Sytuacja taka trwała do II rozbioru Polski w 1793 roku.
Lata 1793- 1919
Po II rozbiorze Polski Gdańsk trafił pod władzę Prus. Przez krótki czas po zwycięstwie Napoleona, w latach 1807-1814, miasto funkcjonowało jako Wolne Miasto Gdańsk. Wkrótce jednak Prusy ponownie dokonały aneksji. Niestety wiek XIX to okres kryzysu i upadku gospodarczego.
Lata 1919 - 1939
Po zakończeniu I wojny światowej, w 1919 roku, na mocy traktatu wersalskiego, w Gdańsku utworzono ponownie Wolne Miasto. Było ono zależne teoretycznie wyłącznie od Ligi Narodów, jednak większość jego mieszkańców stanowili obywatele Niemiec. Ostatecznie z takiego rozwiązania nie była zadowolona ani strona polska, ani niemiecka. W mieście przez wiele lat panował głód, bezrobocie i kryzys gospodarczy, ponownie jak w innych częściach Europy.
Smutny obraz tamtych czasów dopełnił fakt, że właśnie tutaj 1 września1939 roku z pancernika Schleswig – Holstein padły pierwsze strzały w kierunku polskiej załogi na Westerplatte. Rozpoczęcie II wojny światowej stało się faktem.
Lata 1939 - 1945
Choć w czasie wojny miasto ucierpiało trochę w wyniku nalotów bombowych, główne zniszczenia tkanki miejskiej nastąpiły dopiero w 1945 po wkroczeniu armii radzieckiej. Zarówno walki, jak i dokonane później liczne podpalenia spowodowały znaczne straty w obrębie Starego Miasta i Głównego Miasta. Właśnie wtedy zniszczono w Gdańsku najcenniejsze i najsłynniejsze zabytki.
Od 1945 do dziś
Po wojnie na szczęście szybko przystąpiono do odbudowy historycznego centrum w obrębie Głównego Miasta. Dużo gorzej potoczyły się losy Starego Miasta, którego struktura do dziś w dużej mierze nie została odbudowana. Zastąpiono ją w wielu miejscach nowymi rozwiązaniami architektonicznymi. Miały one na celu szczególnie zapewnienie mieszkańcom dachu nad głową, więc walory artystyczne często nie były istotne.
Warto zauważyć, że gdańszczanie przez wieki mieli opinię wolnych i niezależnych. Tym bardziej nie dziwi fakt, że właśnie tutaj rozpoczął się w latach 70 XX wieku proces rozpadu PRL. Masowe strajki i protesty, a potem powstanie NSZZ „Solidarność” pod wodzą Lecha Wałęsy w Stoczni Gdańskiej doprowadziło do zmian w całym europejskim bloku wschodnim.
Jeżeli interesuje Cię szczegółowa historia Gdańska, zajrzyj tutaj: https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Gda%C5%84sk
albo tutaj https://historia.trojmiasto.pl/historia-gdanska.html
Dziś Gdańsk znów jest miastem wolnym, otwartym na różnorodność i niezwykle ciekawym pod względem historycznym, architektonicznym i kulturalnym.
Jak tu dotrzeć? Transport i komunikacja w Gdańsku
Gdańsk wraz z sąsiednim Sopotem i położoną nieco dalej na północ Gdynią tworzą razem tzw. Trójmiasto. Choć każde z tych miast ma swój odrębny charakter, wszystkie połączone są dobrą siecią komunikacyjną. Możemy przyjechać tu samochodem, pociągiem czy z dalszych krańców Polski lub z zagranicy przylecieć samolotem. Każda z tych form transportu ma swoje wady i zalety.
• Samochodem
Z Warszawy do Gdańska dotrzemy autem w 4-5 godzin, z Poznania w 3-4 godziny. Teoretycznie taka forma transportu jest najkorzystniejsza, ale niestety musimy pamiętać, że całe Trójmiasto bywa bardzo zakorkowane. Często nawet podróż między Gdynią a Sopotem potrafi trwać około godziny. Ogromne korki w Gdańsku tworzą się również na obwodnicy, więc jeśli ktoś źle znosi takie atrakcje, warto pomyśleć o podróży pociągiem lub połączyć te dwie opcje. Jak? Już wyjaśniam.
Jeżeli najwygodniej przyjechać nam samochodem, warto dojechać nim do hotelu i tam zostawić auto na dłużej. Po Trójmieście natomiast podróżować pociągiem, a konkretnie tzw. SKM (Szybka Kolej Miejska).
Jeżeli zdecydujemy się jednak na podróż samochodem do centrum, sprawdzony parking w Gdańsku znajdziemy w Galerii Handlowej Madison, czy tuż obok (Interparking Centrum).
Przy Głównym Mieście największy parking to ten znajdujący się na Targu Węglowym, ale nie wiem, czy trudno tam znaleźć miejsce. Natomiast na pewno można zaparkować w podziemiach centrum handlowego Forum (wjazd od ul. 3 Maja), które znajduje się po drugiej stronie ulicy.
• Pociąg
Podróż pociągiem ze stolicy jest zwykle bardzo komfortowa i trwa zwykle krócej niż podróż samochodem (ok. 3-3,5 godziny). Jedynym mankamentem są ceny biletów, bo większość pociągów na tej trasie to szybkie pociągi ekspresowe. Zwykle jeżdżą one jednak co godzinę i myślę, że ta opcja jest naprawdę godna uwagi.
Dworzec Główny w Gdańsku
Dworzec Główny w Gdańsku położony jest blisko Starego Miasta. Od Głównego Miasta z najsłynniejszymi zabytkami dzieli nas stąd ok. 15 minutowy spacer. Jeżeli zdecydujemy się wysiąść właśnie tutaj, spotka nas przyjemna niespodzianka, ponieważ sam budynek dworca to już uczta dla oka. Choć kolej w mieście pojawiła się ok. połowy XIX wieku, to obecny budynek dworca powstał dopiero później, w latach 1894- 1900. Bogato zdobiony obiekt, z czerwonej cegły do dziś zachwyca swym wyglądem. Z pewnością główną ozdobą jest czworokątna wieża o wysokości 50 m wyposażona w cztery zegary.
Warto wspomnieć, że dworzec został wzniesiony pod koniec XIX w. jako jeden z najnowocześniejszych dworców w Europie. Od razu wyposażono go w obszerną halę z kasami, kilka poczekalni dla różnych grup podróżnych, przechowalnię bagaży, jak również toalety i bufet. Dodatkowo były tu też specjalne, luksusowe pomieszczenia dla członków rodziny cesarskiej.
Choć budynek w ostatnim stuleciu przeżył dwa pożary i jedną powódź, to po odpowiednich pracach renowacyjnych nadal wyróżnia się swą piękną architekturą.
Szybka Kolej Miejska w Gdańsku
Pisząc o pociągach w Trójmieście koniecznie wspomnieć trzeba o Szybkiej Kolei Miejskiej (SKM). Jest to bez wątpienia najszybszy środek transportu w Gdańsku, jak również pomiędzy wszystkimi trzema miastami w Trójmieście. Kolejka jeździ zwykle co 10 minut, a bilety nie są drogie. Gdy np. odpoczywamy w Sopocie, a chcemy zwiedzić Gdańsk, ta opcja wychodzi świetnie. Między stacją Sopot a stacją Gdańsk Główny jesteśmy w stanie przemieścić się w około 20 minut, co samochodem byłoby naprawdę trudne. A jeszcze musimy przecież gdzieś zaparkować…
Gdzie wysiąść w Gdańsku?
Jeżeli interesuje nas krótki wypad z Sopotu lub Gdyni do Gdańska w celu obejrzenia najważniejszych zabytków, warto wysiąść na stacji Gdańsk Śródmieście. Stacja ta jest położona bliżej najpopularniejszej ulicy w mieście, czyli ulicy Długiej. By jak najszybciej się przemieścić do celu, wybieramy przejście przez galerię handlową Forum.
W okolicę Głównego Miasta i centrum handlowego Forum dostaniemy się również jedną z licznych linii tramwajowych czy autobusowych. Najwygodniej szukać wtedy połączenia do przystanku Brama Wyżynna.
• Samolotem
Jeżeli zdecydujemy się przylecieć do Gdańska samolotem, możemy przemieścić się do centrum kolejką lub autobusem.
Przystanek Pomorskiej Kolei Metropolitalnej jest tuż obok terminalu pasażerskiego. Bilety zakupimy w biletomacie lub przez internet. Kolejką dojedziemy do stacji Gdańsk Wrzeszcz (ok 25 minut), gdzie trzeba się przesiąść w Szybką Kolej Miejską (SKM). Jeżeli kupimy bilet z lotniska do stacji Gdańsk Główny, to na stacji Wrzeszcz przechodzimy po prostu z peronu 1 na peron 3 i wsiadając do SKM po 10 minutach jesteśmy w centrum miasta.
Jeżeli wybierzemy podróż autobusem, to wybierając linię 210 dojedziemy do Dworca Głównego. Podróż trwa 40 minut, a bilety kupimy w automacie koło przystanku lub autobusie.
• Promem
Jeżeli wspominamy już o możliwościach dotarcia do Gdańska, należy przypomnieć tu również o połączeniach promowych z miastem Nynäshamn w Szwecji. W odległości ok. 100 m od terminalu znajduje się przystanek autobusowy Przystań Żeglugi 02, z którego autobusem miejskim nr 106 lub 138 po ok. 20 minutach dotrzemy w okolice Głównego Miasta.
Port w Gdańsku
Pisząc o życiu w Gdańsku, nie możemy zapomnieć, że to największe miasto portowe w Polsce. Tutejsze nabrzeża portowe mają długość ponad 20 tysięcy metrów, a statki wchodzące do tego portu morskiego mogą być naprawdę duże. Ich zanurzenie maksymalne to 15 m, a długość maksymalna 400 m.
Port podzielony jest na dwie części: wewnętrzną na Martwej Wiśle i zewnętrzną na otwartych wodach Zatoki Gdańskiej. Znajdują się tu terminale: promowy, przeładunkowy, kontenerowy i węglowy. Odbywa się tu największa ilość przeładunków w Polsce.
Przy porcie działają też cztery stocznie, w tym ta najbardziej znana Stocznia Gdańska. Z tej właśnie stoczni wywodził się NSZZ „Solidarność” i tu właśnie pracował jako elektryk Lech Wałęsa.
Warto wspomnieć, że tradycje portowe istniały w Gdańsku już od wczesnego średniowiecza. Pierwszy port znajdował się na rzece Motławie w okolicach Starego Miasta, a następnie ukształtował się w XIII wieku port Głównego Miasta. Znajdował się on w okolicy dzisiejszego Długiego Pobrzeża, skąd do dziś odpływają statki turystyczne np. na Westerplatte.
Przez wiele wieków, głównie na handlu drogą morską, miasto budowało swoją potęgę, handlując m.in. z hanzeatycką Lubeką. Tędy sprowadzano najbardziej ekskluzywne i pożądane towary z najodleglejszych portów na świecie. I właściwie pozostało tak do dziś, ponieważ bez portu intensywny rozwój Gdańska byłby niemożliwy
Współczesne życie w Gdańsku
Dzisiejszy Gdańsk ma bardzo dużo do zaoferowania również w innych dziedzinach. Prócz wspomnianych już walorów turystycznych, posiada on bogata ofertę miejsc pracy i różnorodne możliwości zamieszkania. Łączy plusy dużego, dynamicznego miasta z zaletami nadmorskiej miejscowości wypoczynkowej.
Gdańsk to bogata oferta kulturalna, praktycznie nieograniczony dostęp do różnorodnych sklepów i bardzo duży wybór lokali gastronomicznych. Jeśli do tego dodamy, że teoretycznie w pół godziny można znaleźć się na plaży, mamy idealne miejsce do życia. Nie dziwi więc fakt, że ceny nieruchomości należą tu do jednych z najwyższych w Polsce.
Gdańsk to również miasto studentów i jeden z największych ośrodków akademickich w Polsce. Na kilkunastu tutejszych uczelniach studiuje podobno ponad 60 tysięcy osób, co również wpływa na pozytywną atmosferę tego miejsca. Najwięcej studentów kształcą Politechnika Gdańska i Uniwersytet Gdański.
Jeśli chodzi o turystów, to w roku 2022 miasto odwiedziło ponad 3,7 mln osób, w tym ok. 20% obcokrajowców. Dlatego na każdym kroku w centrum usłyszymy języki obce. Wszystko to sprawia, że Gdańsk jest prawdziwym europejskim miastem na najwyższym poziomie.
Zabytki i atrakcje w Gdańsku
Gdańsk to absolutna perełka architektoniczna zarówno na mapie Pomorza, jak i całej Polski. Nie ma w naszym kraju drugiej takiej ulicy, jak ulica Długa i jej przedłużenie, czyli Długi Targ, które razem tworzą tzw. Trakt Królewski. Na odcinku 500 metrów podziwiać możemy całe mnóstwo pięknych, zabytkowych kamienic i inne położone blisko siebie ciekawe budowle o historycznym znaczeniu, jak np. Ratusz Głównego Miasta czy Dwór Artusa. To również tutaj stoi słynna Fontanna Neptuna, będąca niewątpliwie jednym z symboli miasta. Tę część miasta nazywamy Głównym Miastem.
Jeżeli przejdziemy przez kończącą trakt Zieloną Bramę, znajdziemy się nad rzeką Motławą, gdzie tętni życie na zabytkowym nabrzeżu. Stąd widać nie tylko rzekę i otaczające ją liczne kamienice, ale i słynny gdański Żuraw czy Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku.
Nowe apartamenty w Gdańsku
Tu chciałabym wspomnieć, że cała ta okolica zachowuje swój niebywały styl dzięki staraniom gdańskich architektów. Choć powstaje tu całe mnóstwo nowych budynków, oferujących apartamenty na wynajem dla turystów, wszystkie one zachowane są w pasującym do otoczenia stylu. Widać, że nic nie powstaje tu przypadkowo, a gospodarze miasta dbają o jego wygląd.
Okolica ta, a szczególnie Wyspa Spichrzów, to niewątpliwie prawdziwe centrum apartamentów na wynajem. Znajdziemy tam całe mnóstwo atrakcyjnych cenowo i dobrze wyposażonych mieszkań do wynajęcia, często z miejscem parkingowym, basenem i innymi udogodnieniami. Jednocześnie miejsce to jest oddalone tylko kilka minut od Zielonej Bramy, czyli najważniejszych atrakcji turystycznych w Gdańsku
Od Traktu Królewskiego niedaleko też do Bazyliki Mariackiej lub innych, cennych zabytków Gdańska, mieszczących się w dzielnicy Stare Miasto np. Kościół św. Katarzyny, Kościół św. Brygidy, Ratusz Staromiejski czy Wielki Młyn.
Jeżeli jeszcze nie odwiedziliście Gdańska, na pewno warto tu przyjechać nawet z najdalszego krańca Polski. Jeśli już tu byliście, miasto bez wątpienia zaskoczy Was jeszcze czymś nowym 🙂
Jeżeli chcecie dowiedzieć się więcej o najważniejszych zabytkach stolicy Pomorza, nasz wpis na ten temat znajdziecie TUTAJ.
Zachęcam również do zgłębienia tajemnic położonego w sąsiedztwie Sopotu
oraz przepięknej Mierzei Helskiej.
